Samuel Finley Breese Morse
Samuel Finley Breese Morse (27 Nisan 1791 - 2 Nisan 1872) Amerikalı ressam ve mucittir. Portre ressamı olarak ünlendikten sonra, orta yaşlarında tek telli bir telgraf sisteminin icadına katkıda bulundu. Morse kodunun geliştiricilerinden birisiydi ve telgrafın ticari kullanımını geliştirmek için yardım etti.
Morse bu faaliyetlerini sürdürürken, bu hizmetleri karşılığında Avrupa ülkelerinden bazıları kendisini çeşitli madalyalarla ödüllendirdi. Bunların içerisinde en önemlilerinden birisi de Osmanlı İmparatorluğu tarafından verilen Nişan-ı İftihar Madalyasıdır. Mathew Brady tarafından 1866 yılında çekilen ve sonradan renklendirilmiş portesinde görülen madalyalar soldan sağa şunlardır.
1-Nişan-ı İftihar (Osmanlı İmparatorluğu)
2-Order Of The Tower And Sword (Portekiz)
3-Order Of The Dannebrog (Danimarka)
4-Cross Of The Order Ff Isabella The Catholic (İspanya)
Bu madalyanın hemen altındaki bu madalyayla beraber verilen şemsesidir.
5-Legion Of Honour (Fransa)
6-Order Of Saints Maurice And Lazarus (İtalya)
Samuel Morse'un Nişan-ı İftihar gibi Osmanlı İmparatorluğunun en prestijli madalyalarından birisini almasının öyküsü de kısaca şöyledir.
Morse Telgrafı geliştirip çalıştığını kanıtlayınca bu icat ticari anlamda ilgi gördü. Chamberlain isimli bir girişimci ile bu aleti tanıtmak ve pazarlamak için anlaştı. Chamberlain 1839'da İstanbul'a geldi ve telgrafı tanıttı ancak alet yeterince geliştirilmediği için çalışmadı. Bunun üzerine Chamberlain aleti tamir ettirmek için gemiyle Avusturya'ya gitti ancak gemi battı ve Chamberlain öldü. Böylece Osmanlı İmparatorluğuna telgrafın tanıtılması bu ilk denemede başarısızlıkla sonuçlandı.
Morse bu tanıtım için ikinci fırsatı 1844'de yakaladı. J.L. Smith isimli bir Amerikalı Profesör madencilik okulu kurmak için Osmanlı İmparatorluğu'na danışmanlık yapıyordu. İstanbul ile madenler arasında iletişimi sağlamak için telgraf kullanmayı düşünüyordu. Cyrus Hamlin isimli yine Amerikalı bir misyonerle beraber bu tanıtımı I. Abdülmecid'e yapmak için onay aldılar. Yanlarında Amerikalı diplomat J.P. Brown da vardı. Padişaha önce telgraf ve elektromıknatıs hakkında bilgi verdiler ve daha sonra bina içerinde bir deneme yaptılar. Padişah olumlu tepkisini iki kere "Maşallah" diyerek gösterdi. Ertesi gün bu sefer Padişah, Sadrazam ve vezirler önünde yine başarıyla bir deneme yapıldı.
BU başarı üzerine Padişah J.L.Smith'e bu başarısı karşısında nasıl bir ödül istediğini sordu. O da kendisi için bir şey istemediğini, Padişah neyi uygun görürse onu telgrafı yapan Morse'a ileteceğini söyledi.Padişah da Morse'a Nişan-i İftihar ve beratını yolattı.
Morse her ne kadar bu beratın Padişahın verdiği patent olduğunu söylese, yaysa ve bazı kaynaklar böyle yazsa da bu doğru değildir. Zaten Osmanlı İmparatorluğunda Alamet-i Farika Nizamnamesi 3 Nisan 1872’de, İhtira Beratı Kanunu 1879’da yayınlanıp yürürlüğe girmiştir. Yani Morse'un telgraf için Osmanlı patenti aldığı doğru değildir.
Osmanlı İmparatorluğu Nişan-ı İftihar Madalyası
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder