tm

Belçika, Brüksel’li hakkak Laurent-Joseph Hart’ın (1810-1860) eseri olan madalya, Tanzimat Fermanı’nı meşrulaştırmanın bir aracıydı. Öte yandan Hart’ın tasarladığı madalya içerdiği sembolizm ve Avrupalılara verdiği mesajla önemli olduğu kadar, üzerindeki objeler ile de daha sonraki yıllarda hazırlanacak olan Arma-i Osmanî’nin de ilk taslağını oluşturmuştu.

Madalyanın ön yüzünde, en üstte güneş ışınları içinde Sultan Abdülmecid’in tuğrası, altta, ortada üzeri on iki yıldızlı altı şualı kalkan ve kalkan üzerinde bir serpuş, kalkanın sağında batı tarzı bir zırh, top ve top gülleleri, tuğ, sancak, mızraklar, kılıç, balta, tüfek ve ok bulunmaktaydı. Sol yanda bereket boynuzu ve boynuzdan çıkan meyve, çiçek ve başaklar, onun üst tarafında da bir asa, Yunan mitolojisinin haberci tanrısı Hermes’in Kadüse’si, terazi, Tanzimat Fermanı yer almaktaydı. Kalkanın tam ortasına Osman Gazi’nin, sancağın üzerine (Mohamet II) II. Mehmed’in, topun üzerine (Solyman I) I. Süleyman’ın, zırhın üzerine II. Mahmud’un, kalkanın altına (Coprulu) Köprülü’nün adları, fermanın kıvrımı üzerine Tanzimat kelimesi ve diğer kıvrımlarında da (Reshid) Reşid, (Aali) Ali isimleri, hepsi Fransız imlası ile yazılmıştı.

Madalyanın kenarlarında çerçevenin arasındaki altı kartuş içerisinde de Tanzimat ile gelen yenilikler, Fransızca olarak (Justice egale pour tous) “Herkese eşit adalet”, “Yaygın Eğitim”, “Barış ve sanatların korunması”, “Azınlık haklarının korunması”, (L’Etât Relevé) “Devletin Dirilişi”, ( Protection des faibles) “Güçsüzün himaye edilmesi” sloganlar olarak yerleştirilmişti.

En alta yine Fransızca olarak “Regeneration de L’Empire d’Osman par ABDUL-MEDJID”, “Osman’ın İmparatorluğu’nun Abdülmecid tarafından ihyası” yazılmıştı. Madalyanın arka yüzünde sağlam ve kadim bir devleti temsil eden kabaran dalgalar üzerinde yükselen bir kale ve kalenin üzerinde cami kubbesi, minareler ve ışık saçan bir ayyıldızın yer aldığı dalgalanan bir sancak bulunmaktaydı. Resmin üzerinde, bir kemer gibi yarım daire olarak yine Fransızca,“ L’empire subsistera dieu li veut” “İmparatorluk yaşayacaktır, Tanrı öyle emrediyor”, en alta ise 1850 tarihi yazılmıştı.

Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1839’da,
onu reformlar ile genişleten Islahat Fermanı ise 18 Şubat 1856’da ilan edilmiş olmasına rağmen
Tanzimat-ı Hayriye Madalyası 1850 tarihini taşımaktadır.Madalyada yer alan tüm unsurlar içerisinde Osmanlı’ya hem milli, hem dini, hem de geleneksel anlamda uymayan Yunan mitolojisinden Hermes’in Kadüse’sinin varlığı oldukça gariptir. Masonlar tarafından da kullanılan bu asanın Kırım Savaşı sonrası ilan edilen ve özellikle Fransa’nın ısrarı ile Avusturya, İngiltere ve Fransa tarafından belirlenen Islahat Fermanı anısına çıkartılan bu Madalyon üzerinde yer alması ancak Avrupa’ya yapılan bir göz kırpma olarak nitelendirilebilir.